In de wereld van bestuivers spelen timmermansbijen vaak een onderschatte rol, terwijl ze heel belangrijk zijn voor de natuur. Deze solitaire bijen, behorend tot de soort Xylocopa virginica, vallen op door hun bijzondere gedrag en uiterlijk. Ook leveren ze een waardevolle bijdrage aan ons milieu. In dit artikel lees je meer over hun kenmerken, de rol die ze spelen en hoe je ze onder controle kunt houden.
Uiterlijk en gedrag
Timmermansbijen vallen op door hun formaat en uiterlijk. Ze hebben een lengte van 1,9 tot 2,5 cm en een glanzende achterzijde, waardoor ze er anders uitzien dan bijvoorbeeld hommels met hun pluizige kont. Ondanks dat ze er indrukwekkend uitzien, zijn deze bijen over het algemeen tam. Ze zijn lekker bezig met hun eigen zaken en vormen geen bedreiging voor mens of huisdier. Zoals Keith Delaplane, professor in entomologie aan de Universiteit van Georgia (UGA), zegt: “In mijn meer dan 30 jaar in de entomologie heb ik nog nooit van een enkele steek van een timmermansbij gehoord.”
De mannelijke bijen, die geen angel hebben, spenderen hun tijd aan vechten met elkaar en op zoek gaan naar een vrouwtje. Dames hebben wel een angel, maar steken nauwelijks – dat gebeurt alleen als ze echt in de stress raken.
Zelfs zonder tuin: 10 fruitsoorten die je in een pot kunt kweken
Hun rol als bestuiver
Timmermansbijen spelen een belangrijke rol in de bestuiving, zeker in de landbouw, zoals bij de teelt van blauwe bessen. Hoewel ze er soms voor kiezen om nectar te „stelen“ door gaten in de zijkanten van bloemen te maken, dragen ze op een indirecte manier bij aan de bestuiving. Deze gaten trekken honingbijen aan (die dan in groten getale langs komen), wat uiteindelijk zorgt voor een goede bestuiving van de opbrengst.
Inschatten en voorkomen van problemen
Voor mensen met houten gebouwen is het handig om timmermansbijen op tijd te herkennen. Schade aan hout, zoals gaten en zaagsel, maar ook een zoemend geluid of de zichtbare aanwezigheid van bijen kunnen erop wijzen dat ze druk in de weer zijn. De bijen boren namelijk een gaatje van zo’n 1,3 cm diep (voordat ze er tunnels in graven, wat een flinke klus voor ze is).
Hoewel de schade meestal alleen cosmetisch is en niet leidt tot structurele problemen zoals bij termieten, kan het uiterlijk van het hout toch voor enige bezorgdheid zorgen. Je kunt problemen voorkomen door bijvoorbeeld beschermende coatings op het hout aan te brengen of materialen als vinyl en aluminium te gebruiken voor bekleding. Ook het afdekken van ruwe houtpunten met draadgaas of metalen flitsers werkt vaak goed.
Aanpakken als er al schade is
Als je al te maken hebt met gaten van timmermansbijen, zijn er een aantal praktische methodes om er iets aan te doen. Het is slim om de toegangsgaten eerst te behandelen met producten die speciaal voor timmermansbijen zijn bedoeld, en ze daarna af te dichtklitten met kit of houtvulmiddel. Kom je met een groter probleem aan de slag, dan is het verstandig om een professional op het gebied van ongediertebestrijding in te schakelen.
Keith Delaplane waarschuwt: “Je mag misschien wat voldoening voelen als je er één vangt, maar dat lost je probleem niet op.” Ook het gebruik van insecticiden en etherische oliën blijkt niet effectief tegen deze slimme insecten.
Timmermansbijen mogen dan klein lijken vergeleken met andere dreigingen voor houten constructies, maar hun bijdrage als bestuivers maakt ze tot waardevolle spelers in onze natuur. Door hun gedrag beter te begrijpen en de juiste preventieve en corrigerende maatregelen te nemen, kun je genieten van gezonde gewassen en een goed onderhouden gebouw – zonder dat er onnodige schade ontstaat.
