Wanneer we door de straten van onze metropolen wandelen, draagt elk architecturaal element, van de gevel van een gebouw tot de indeling van groene ruimtes, bij aan onze dagelijkse ervaring. Zelden beschouwd als een factor van mentaal welzijn, zou stedelijke esthetiek echter een belangrijke rol kunnen spelen in de psychologische gezondheid van haar inwoners. Deze benadering nodigt uit om de inrichting van onze steden te heroverwegen, niet alleen voor hun functionaliteit, maar ook voor hun vermogen om ons dagelijks leven te verfraaien.
De esthetiek van steden door de bril van de mentale gezondheid
Leven in een stedelijke omgeving betekent vaak jongleren tussen dichte ruimtes, een hectisch ritme en een omgeving die zwaar kan wegen op ons welzijn. Maar heb je ooit gedacht dat het uiterlijk van een stad, haar architectuur of de manier waarop haar ruimtes zijn ingericht, echt invloed kunnen hebben op je mentale balans? Dit onderwerp, ooit onderschat, is nu het onderwerp van tal van studies en boeiende debatten.
Als “lelijke” steden de stemming bederven
Een plek zonder groene ruimtes, met uniforme gebouwen van grijs beton en zielloze straten… Laten we eerlijk zijn, dit soort stedelijke omgeving kan deprimerend zijn. De architectonische eentonigheid en het gebrek aan vegetatie versterken stress en mentale vermoeidheid. Als voorbeeld, sommige dichtbevolkte gebieden, met rigide ontwerpen en een gebrek aan esthetische diversiteit, tonen een hoger percentage bewoners die lijden aan angst of depressie.
Serge Tisseron, psychiater, legt het duidelijk uit: een omgeving met weinig visuele prikkels heeft directe invloed op onze emoties. De manier waarop een stad is ontworpen kan dus een bepaalde psychologische onwelzijn veroorzaken of juist verlichten. Voor velen staat de aanwezigheid van natuur of esthetisch aangename plaatsen gelijk aan een echt kalmerend middel voor de geest.
Scientific proof: de meetbare impact van stedenbouw
Colin Ellard, onderzoeker, houdt geen blad voor de mond als hij het heeft over “het biologische effect” van slecht ontworpen steden. Dankzij projecten zoals eMOTIONAL Cities (gesteund door de Europese Unie), bevestigen wetenschappelijke gegevens wat sommigen intuïtief voelen: gebieden met onderdrukkend stedelijk ontwerp verhogen de niveaus van cortisol, het stresshormoon. Steden die diversiteit negeren, zowel in hun esthetiek als in hun structuur, beïnvloeden direct onze emoties en mentaal evenwicht.
In steden als Lissabon of Kopenhagen, waar stedenbouwkundig ontwerp van dichtbij wordt bestudeerd, tonen onderzoeken aan dat eenvoudige aanpassingen – zoals het verdubbelen van groene ruimtes of het verfraaien van verouderde wijken – snel de perceptie van bewoners veranderen, waardoor het gevoel van stress of onveiligheid afneemt. Fascinerend, nietwaar?
Laten we onze steden heroverwegen om beter te kunnen leven
Dus, wat zijn de concrete oplossingen om deze “stedelijke lelijkheid” en de gevolgen ervan te bestrijden? De benadering gebaseerd op “menselijke stedenbouw”, bepleit door experts zoals Tristan Moir, pleit voor:
- Het optimaliseren van groene ruimtes, ware mentale oases in het hart van steden.
- Het bevorderen van rijke en gevarieerde architectuur die de zintuigen stimuleert.
- Het creëren van gastvrije openbare ruimtes waar iedereen weer verbinding kan maken met de omgeving en elkaar.
Het gaat er niet alleen om steden mooier te maken om naar te kijken: het bevorderen van aangename omgevingen is investeren in ons collectieve psychologische welzijn. Harvard heeft zelfs aangetoond dat deze strategie, naast het verminderen van angst, de productiviteit en het gevoel van verbondenheid van bewoners verhoogt. Een winnende keuze op alle niveaus!
Uiteindelijk is het heroverwegen van de inrichting van onze steden het verzoenen van esthetiek met diepere behoeften. Dus, de volgende keer dat je door een grauwe en verstikkende wijk loopt, vraag jezelf dan af: hoe zou het eruit zien als er wat meer menselijkheid aan toegevoegd zou worden? Het zou echt het verschil kunnen maken.
