Tegenwoordig leven we vaak veel langer, maar dat gaat helaas vaak gepaard met chronische gezondheidsproblemen. Wetenschappers van over de hele wereld proberen manieren te vinden om de achteruitgang van het lichaam die na 65 jaar begint, wat later op te schorten (zodat we langer van ons leven kunnen genieten zonder al te veel kwalen). Dit onderzoek is ontzettend belangrijk omdat het de levensduur kan verlengen en tegelijkertijd de kwaliteit van die extra jaren kan verbeteren.
Caloriebeperking en de uitdagingen
Uit studies blijkt dat minder calorieën eten – zonder daarbij te verhongeren – de levensduur van dierbare diersoorten zoals muizen, wormen en resusapen kan verlengen. Natuurlijk klinkt dat veelbelovend, maar voor veel mensen is zo’n dieet lastig vol te houden. Men krijgt vaak last van dingen als duizeligheid, broze botten en verminderde haardos (een bijkomend nadeel dat niemand wil).
Een groot struikelblok is dat caloriebeperking betekent dat je 20–40 procent minder calorieën binnenkrijgt gedurende vele jaren. Dat volhouden is niet niks. Bovendien kan zo’n langdurige reductie van calorieën het immuunsysteem verzwakken. Daarom zijn onderzoekers op zoek naar medicijnen die dezelfde moleculaire schakelaars omzetten als wat caloriebeperking doet.
Geroscience en caloric-restriction mimetics (crms)
Geroscience bekijkt veroudering als de hoofdoorzaak van veel ernstige ziektes zoals hartkwaaltjes, kanker en dementie (al deze aandoeningen treffen ons op verschillende manieren). Het idee is dat als je het verouderen kunt vertragen, je misschien meerdere aandoeningen tegelijk kunt aanpakken. CRMs staan hoog op de lijst van wat wetenschappers graag zouden willen ontwikkelen. Die middelen activeren metabolische routes die ervoor zorgen dat cellen oude, beschadigde eiwitten opruimen en energie efficiënter gebruiken.
Een veelbelovende en veiligere aanpak kan dus zijn om via CRMs dezelfde voordelen te behalen als met traditionele caloriebeperking – zonder dat je je hele dieet drastisch hoeft om te gooien. Dit zou wel eens niet alleen kunnen zorgen voor een langere levensduur, maar ook voor een gezonder leven op oudere leeftijd.
Rilmenidine: een potentiële verouderingsremmer
Rilmenidine is een medicijn om hoge bloeddruk te behandelen en wordt al dertig jaar gebruikt. Onlangs kreeg dit middel extra aandacht omdat het mogelijk de veroudering kan vertragen. Onder leiding van João Pedro Magalhães liet onderzoek zien dat rilmenidine de levensduur verlengde bij Caenorhabditis elegans-wormen. Wat ook boeiend is, is dat oudere wormen er bijna net zoveel baat bij hadden als de jongere (wat aangeeft dat de werking niet gebonden is aan de leeftijd).
Dit middel heeft een goede veiligheidsstatus en meldingen van bijwerkingen als hartkloppingen, slapeloosheid en slaperigheid komen zelden voor. Rilmenidine werkt door te binden aan imidazolinereceptoren die betrokken zijn bij het reguleren van het metabolisme. Bij muizen werden veranderingen in genexpressie waargenomen die vergelijkbaar waren met wat je ziet bij caloriebeperking, en er werden bloedmarkers gevonden die een jonger profiel lieten zien.
Wat de toekomst brengt voor anti-verouderingsonderzoek
De eerste resultaten zien er veelbelovend uit, maar nu moeten nog langdurige studies bij mensen worden uitgevoerd om er zeker van te zijn dat er geen subtiele bijwerkingen optreden en dat verbeterde bloedmarkers ook echt vertaald worden naar gezondere jaren. Ook moeten er nieuwe richtlijnen komen voor medicijnen die gericht zijn op het vertragen van ouder worden in plaats van alleen de behandeling van specifieke ziektes.
Voor velen klinkt het idee aantrekkelijk: elke dag een pil slikken in plaats van uren calorieën tellen. Zoals João Pedro Magalhães opmerkt: “Met een wereldwijde vergrijzende bevolking kunnen de voordelen van het wat later inzetten van verouderingsprocessen – hoe beperkt ook – enorm zijn.” Het onderzoek naar rilmenidine zou wel eens een belangrijke stap kunnen zijn in onze voortdurende zoektocht naar een leven dat niet alleen langer duurt, maar ook écht gezonder is.
De ontdekking dat al bestaande medicijnen, zoals rilmenidine, mogelijk nieuwe toepassingen hebben binnen verouderingsonderzoek, biedt spannende vooruitzichten voor toekomstige behandelingen die ons kunnen helpen om zowel langer als vitaal te leven.
